Het aantal thuiswonende ouderen neemt sterk toe. Ondanks dat dit voordelen biedt, zoals langere zelfstandigheid van ouderen en het leven in een vertrouwde omgeving, brengt het ook een aantal risico's met zich mee. Door fysieke achteruitgang, cognitieve beperkingen en eenzaamheid zijn ouderen namelijk kwetsbaar voor allerlei soorten incidenten, zoals: vallen, criminaliteit of brand.
Toename van thuiswonende ouderen
Zowel de vergrijzing als het percentage ouderen dat thuis woont neemt toe in Nederland. Op 1 januari 2024 telde Nederland meer dan 3,5 miljoen ouderen (65-plussers), wat in de afgelopen 35 jaar met 60% is gegroeid (1%). Daar blijft het niet bij: het aandeel ouderen ten opzichte van de totale Nederlandse bevolking zal naar verwachting met 22,4% stijgen in 2040 (1)(2).
Binnen deze groep blijft een steeds groter percentage thuis wonen. In 2024 woonde 92% van de 75-plussers thuis, wat naar verwachting zal toenemen tot 95% in 2040. Dit komt neer op een stijging van 57% naar een totaal van 2,5 miljoen (3%). Dit komt met name doordat steeds meer ouderen de voorkeur geven aan zelfstandig wonen, omdat ze zo langer de regie over hun eigen leven kunnen behouden. Daarnaast is er momenteel een tekort aan ouderenwoningen en verpleeghuizen, waarbij ook nog eens sprake is van een personeelstekort om ouderen voldoende zorg te bieden. Deze ontwikkeling, waarbij steeds meer ouderen thuis blijven wonen, heeft een positief effect op de kwaliteit van leven van ouderen, maar gaat niet gepaard zonder risico’s.
Voordelen van thuiswonende ouderen
Het langer thuis wonen heeft een hoop voordelen voor ouderen. Allereerst kunnen ouderen op deze manier blijven wonen in hun vertrouwde omgeving, wat bijdraagt aan hun welzijn en mentale gezondheid. Daarnaast behouden ouderen langer hun zelfstandigheid, doordat ze meer controle hebben over hun eigen leven en dagelijkse routines. Deze voordelen hebben een positieve invloed op de kwaliteit van leven.
Risico’s thuiswonende ouderen:
Naast de genoemde voordelen van thuiswonende ouderen zijn er ook een hoop risico’s aan verbonden. Hieronder worden de belangrijkste risico’s opgesomd.
Vallen
In 2023 overleden er maar liefst 7.000 inwoners van Nederland doordat ze vielen, struikelden of uitgleden. Bijna 80% van dit aantal was 80 jaar of ouder, waarmee het de meest voorkomende niet-natuurlijke doodsoorzaak is in Nederland (4).
Door hun kwetsbare fysiek en omgeving kan een simpele misstap al tot fatale gevolgen leiden. Om dit risico en de fatale gevolgen ervan te verlagen kunnen gerichte maatregelen worden genomen, zoals het installeren van een bewegingsmelder of het gebruiken van een alarmknop. Hierdoor kunnen buren en familie heel snel een melding krijgen als dit gebeurt.
Criminaliteit (Inbraak en babbeltrucs)
Daarnaast vormen ouderen een kwetsbare doelgroep voor criminelen. Door hun fysieke kwetsbaarheid en verouderde woningen zijn ouderen vaak het doelwit van inbrekers. Ook zijn ouderen het favoriete doelwit bij babbeltrucs: oplichters die zich voordoen als bankmedewerkers en politieagenten en hierdoor veel geld en sieraden buitmaken. Oplichters maken ouderen wijs dat hun bezittingen veilig moeten worden gesteld, vanwege dreigende inbraak in de buurt of op hun adres. Vooral deze babbeltrucs zijn in de afgelopen jaren gestegen; in het afgelopen jaar is het aantal meldingen van 544 naar 8000 meldingen gestegen. Twee op de tien mensen werden ook daadwerkelijk slachtoffer, wat dus voornamelijk ouderen zijn.
Naast het waarschuwen van ouderen kunnen producten zoals een alarmknop bij de deur, een toegangsmelder of open deur alarm helpen bij het voorkomen van deze situaties. Hierdoor kan de buurt of familie snel even meekijken of alles wel goed gaat. Een kleine moeite, die heel veel ellende kan besparen.
Acute noodgevallen
Ook zorgen acute noodgevallen, zoals hartaanvallen, beroertes of woningbrand, tot risico’s bij thuiswonende ouderen. Doordat ze zelfstandig wonen en niet altijd direct hulp kunnen inschakelen, kan een medisch noodgeval zoals een hartaanval of beroerte gemakkelijk tot fatale gevolgen leiden. Daarnaast zijn ouderen door hun beperkte mobiliteit ook kwetsbaar voor brand, waardoor ze mogelijk moeite hebben met het verlaten van hun woning. Bovendien kan een verminderd reuk- of gehoorvermogen leiden tot het niet of te laat opmerken van een brand- of rookmelder.
Om deze noodsituaties te beperken kan de leefomgeving zo veilig mogelijk worden ingedeeld en kunnen ouderen slimme sensoren in huis laten plaatsen die automatisch het alarm doorsturen naar de buurt of familie bij brand, inbraak of acute nood.
Dwalen
Dwalen komt regelmatig voor onder ouderen met dementie, wat risicovol is voor ouderen die zelfstandig wonen. Momenteel telt Alzheimer Nederland 310.000 mensen met dementie en naar hun verwachting zal dit aantal binnen 5 jaar al toenemen tot 390.000 (5). Door middel van een bewegings- en toegangsmelder kan dwalen opgemerkt worden bij verzorgers, zodat de gevolgen ervan worden geminimaliseerd of voorkomen.
Gezien de voorspelling dat de groep thuiswonende ouderen in 2040 met 57% toe zal nemen naar 2,5 miljoen, kan worden aangenomen dat er in de toekomst alleen maar meer ongelukken zullen gebeuren onder deze groep. Om de risico’s van thuiswonende ouderen te verlagen kunnen er gerichte oplossingen worden gebruikt. Door middel van specifieke sensoren en alarmknoppen kunnen ouderen veiliger thuis wonen en genieten van hun vertrouwde omgeving. Bekijk hier onze oplossingen.
Bronnen:
Overige bronnen voor staafdiagram: